Hoe ontstaat een betalingsachterstand?
- 1 op de 3 mensen met een betalingsachterstand had wel kunnen betalen, maar is het vergeten
- 1 op de 4 mensen krijgt achterstand door een inkomensterugval
- 1 op de 5 mensen moet (onverwacht) veel belasting en/of toeslagen terugbetalen
- 1 op de 6 mensen heeft te maken met te hoge vaste lasten
- 1 op de 7 mensen houdt de administratie slecht bij
- 1 op de 9 mensen kreeg een veel hogere eindafrekening van de energie dan verwacht
- 1 op de 10 mensen had te maken met hoge zorgkosten
- 1 op de 12 mensen had andere dan eerder genoemde uitgaven die hoger waren dan verwacht
- 1 op de 20 mensen had een geschil met de organisatie waarbij men de achterstand had
Bij alle mensen had het te maken met een combinatie van 2 of meer factoren.
Welke factoren versterken het gezond omgaan met financiën?
- Je gedrag – financieel beheer
Je hebt minder kans op schulden als je de administratie op orde houdt, belangrijke papieren bewaart en overzicht hebt van inkomsten en uitgaven. Houd een kasboek bij en maak een begroting zodat je weet welk bedrag je maandelijks te besteden hebt. - Je houding – overtuigingen rondom sparen, kopen, plannen en financiën
Vind je ook dat geld moet rollen? Dit is geen helpende overtuiging of houding in het omgaan met financiën. Hoe kijk jij aan tegen plannen en een kasboek bijhouden? Sta je er positief tegenover om geld apart te zetten, te reserveren of te sparen om een buffer te hebben voor onverwachte of geplande uitgaven? De kans is groot dat je sparen dan ook in de praktijk brengt. Je houding ten opzichte van geld vertelt heel veel over de manier waarop je met geld omgaat. - Je omgeving – verandering in je sociale, economische, culturele, fysieke en politieke omgeving verhoogt het risico op betalingsproblemen
Heb je te maken met een kruispunt in je leven? Ga je samenwonen, trouwen, verhuizen, kinderen krijgen, scheiden, met pensioen of word je ziek of werkloos? Je financiële plaatje verandert drastisch. Als je op de oude voet doorgaat zonder even te bekijken wat de nieuwe inkomsten en uitgaven worden, is een betalingsachterstand zo geboren. - Je persoonskenmerken – hoe zit je in elkaar qua persoonlijkheid, karakter
Ben je royaal, impulsief, nauwkeurig, bedachtzaam? Je persoonlijkheid bepaalt of en hoe snel je (financiële) risico’s of (aankoop)beslissingen durft te nemen. Als je door vallen en opstaan hebt ontdekt dat een bepaalde eigenschap van jou niet bijdraagt aan het omgaan met geld, is de eerste stap: herkenning en erkenning. Weet je van jezelf dat je soms te snel beslist, spreek dan bijvoorbeeld met jezelf af dat je bij elke aankoop eerst gaat berekenen of het kan.
Wanneer heb je de minste kans op financiële problemen?
- Je hebt overzicht: inkomsten en uitgaven bijhouden en plannen
- Je voert actief de administratie: administratie bijhouden
- Je hebt een vorm van dagbesteding: werken
- Je hebt een spaarrekening: ongeacht of er (veel) geld op staat!
- Je hebt weinig grote gebeurtenissen in je leven. De impact van een grote gebeurtenis zoals trouwen of werkloos raken, kan zijn: inkomensterugval of toename van uitgaven of geen controle meer hebben over de inkomsten en uitgaven.
- Je hebt een positieve houding – je hebt behoefte aan sparen, je kijkt niet alleen naar de korte termijn maar hebt visie op en oog voor de lange termijn, je bent niet gevoelig voor verleidingen, je hebt minder behoefte aan gemak en luxe. Een positieve houding hebben, is van grotere invloed op het voorkomen van betalingsachterstanden dan het beschikken over financiële vaardigheden.
Voor het oplossen van financiële problemen en het voorkomen van nog grotere problemen is het belangrijk dat iemand zelf inziet dat er problemen zijn en dat hij op tijd hulp vraagt. 23 procent van de mensen met zware betalingsachterstanden geeft aan geen hulp van buitenaf (familie, vrienden, kennis, organisaties, professionele hulp) nodig te hebben; zij denken de problemen zelf op te kunnen lossen.
Literatuur: T. Madern, A. van der Schors, Nibud, 2012, Kans op financiële problemen