Compensatieschulden ontstaan door psychologische problemen zoals een laag zelfbeeld. De schulden zijn gemaakt om negatieve gevoelens te compenseren. Het voortdurend ieder dubbeltje moeten omdraaien gedurende lange tijd betekent voor mensen een enorme psychische druk. Gevoelens van uitsluiting, nervositeit en stress worden tijdelijk gecompenseerd door het doen van onbezonnen uitgaven. Postorderbedrijven maken dat gemakkelijk.
Als je bijvoorbeeld iedere dag achter een gokkast zit door een gokverslaving, een verlaagd zelfbeeld compenseert met mooie kleding shoppen (koopverslaving) of als je drugsproblemen hebt waardoor je drugs moet blijven kopen, dan valt het onder compensatieschulden.
Het belangrijkste is, dat de problemen die de basis vormen van de problematische schuldsituatie worden opgelost.