Aan de buitenkant kan je niet zomaar zien of iemand schulden heeft. In het algemeen reageren mensen op lastige situaties door te vechten, te vluchten/verstoppen of te bevriezen. Daarnaast kunnen uiterlijke signalen zichtbaar zijn. Let vooral op veranderingen in gedrag en gewoontes. Wat zijn signalen waaruit jij kunt opmaken dat iemand financiële problemen heeft?
Let op: uiteraard kunnen deze signalen ook ontstaan om andere redenen dan financiële problemen; oordeel daarom niet, maar ga in gesprek!
Uiterlijke signalen die je als vriend, buur of familielid kunt opmerken:
- Iemand staat op een kruispunt in het leven. Denk aan werkloosheid, trouwen, pensionering, op kamers gaan, scheiden, ziekte. Deze veranderende omstandigheden kunnen een positieve maar ook een negatieve invloed hebben op de inkomsten en/of uitgaven
- Stress
- Er staan regelmatig auto’s van incassobureaus op de stoep
- Zichtbaar ingevallen ogen of bleker dan anders door slapeloosheid
- Iemand is opeens vooral bezig met de korte termijn in plaats van met vakantie- of toekomstplannen etc.
Vlucht- of terugtrekgedrag:
- Plotseling zitten de gordijnen de hele dag dicht. NB. Als iemand nachtdiensten draait, kan dat ook een reden zijn voor dichte gordijnen…
- Afwezigheid bij feestjes of sociale activiteiten, er is geen geld voor vervoer of cadeaus of er is schaamte
- Weinig tot geen reactie meer op telefoontjes, mailtjes of social media
- Ziekmeldingen
Bevriezen:
- Post wordt niet meer geopend, je ziet stapels ongeopende post liggen
- Rekeningen worden niet meer betaald, financiën niet bijgehouden
- Het huis is vervuild
- Er is minder of geen interesse meer in hobby’s of sport waar voorheen plezier aan beleefd werd
- De koelkast is nauwelijks gevuld
- Er zijn concentratieproblemen
Vechten:
- Gaten worden met gaten gevuld om schuldeisers tevreden te stellen
- Om te overleven gaat men frauderen, stelen of liegen
- Er wordt (opeens) geld ‘geleend’ onder het mom van: portemonnee ‘vergeten’
- Regelmatig wordt een telefoon ‘geleend’ omdat een mobiel ‘kwijt’ is of omdat men ‘vergeten’ is beltegoed te kopen
Overige signalen, zichtbaar op het werk:
- Er is sprake van loonbeslag
- Er is een verzoek om een voorschot of extra uren of overwerk,
- Er vinden privé-telefoongesprekken plaats onder werktijd (met deurwaarders, schuldeisers of incassobureaus)
- Men gaat lenen bij collega’s
Herkenning van signalen is de eerste stap naar de oplossing
- Zorg dat je de signalen van mensen met financiële problemen herkent. Wees met name alert op veranderingen in iemands situatie of kruispunten (verhuizen, scheiden, pensioen etc) in iemands leven. Een kruispunt houdt altijd een wijziging in de inkomsten en/of uitgaven in; er zal een nieuw budget gemaakt moeten worden en wellicht een verandering in gedrag moeten plaatsvinden om uit te komen met het inkomen.
- Maak financiële problemen bespreekbaar. Zorg dat mensen weten dat ze bij je terecht kunnen.
- Verwijs mensen door naar schuldhulpverlening, maatschappelijk werk, SchuldHulpMaatje of budgetbegeleiding.